Daar zat hij aan tafel bij Matthijs van Nieuwkerk. Te vertellen over zijn filosofie op het leven. Over humeurmanagement met een belletje. Filosoof en denker des vaderlands René Gude. Ineens ging het over zijn naderende dood. Dit, bleek, was zijn laatste tv optreden bij de Wereld Draait Door. Hij was ernstig ziek en wist dat hij niet lang meer te leven had. De manier waarop hij daarmee omging maakte een diepe indruk op me. En op de zaal, getuige de stilte daar. Hij overleed deze maand. Deze piekerpost is een eerbetoon aan deze inspirerende man. Ik wil je graag deelgenoot maken van zijn wijze woorden. En je inspireren vooral zijn boeken te gaan lezen! De citaten in deze piekerpost komen uit “Sterven is doodeenvoudig. Iedereen kan het. Wim Brands in gesprek met René Gude.” De uitzending van DWDD met René Gude is nog terug te kijken.

omgaan met onzekerheid

Gude vertelt dat het omgaan met zijn ziekte vooral een les is in het omgaan met onzekerheid. Ook al ben je ongeneeslijk ziek, nooit krijg je exact te horen op welke datum en tijd je er niet meer bent. De ‘vaste punten’ die je hebt wanneer je gezond bent zijn er niet meer. En je verstand gaat daarmee aan de haal. Het heeft de neiging om een verhaal te bedenken bij wat je overkomt, dat geeft zekerheid. Maar, zegt hij: juist dat verhaal dat je dan verzint maakt dat je blijft hangen in nare emoties. ‘Het is afgelopen’ bijvoorbeeld. Of dat je de vraag waarom jou dit moet overkomen probeert te beantwoorden.

waarom ik?

“Het is verleidelijk om een of ander verhalend en min of meer oorzakelijk verhaal te bedenken. Dan krijgt je ziekte een betekenis omdat er iets is geweest dat iets met jou gedaan heeft; en dat had nooit mogen gebeuren. Dit had jou niet mogen overkomen. Terwijl dat natuurlijk gelul is, want je wordt ziek en dat kan iedereen overkomen en jou dus ook. (…) Emoties hebben de neiging om heel sterk te zijn en dan vanzelf weer weg te ebben, tenzij je jezelf rationeel een of ander verhaal  vertelt waardoor je in die emotie blijft hangen. Dat verhaal dat je maakt over ‘waarom is dit mij overkomen’ kan je onnodig lang boos op of verdrietig over het lot houden”

het verstand moet niet lullen

Het verstand zit je in de weg wanneer je met grote emoties te maken hebt. Die wil verklaren, oplossen, redeneren. En daar gaat het mis. Gude: “Het verstand moet leren om zichzelf in bedwang te houden. Het verstand moet niet lullen, daar gaat het eigenlijk om.” En dát is dus best lastig, concludeert hij. “we hebben alleen maar ons verknoopte verstand, ons verwarde verstand om de knoopjes uit ons verstand te halen.

wat dan wel?

Gude heeft een simpel advies hoe dat te doen. “Laat je emoties vrolijk gaan, en wees je er beducht op dat je niet met domme rationaliseringen aan de slag gaat, dat je jezelf geen rare verhalen vertelt.” In het interview bij DWDD benoemde hij dat als: “Je moet het beest recht in de bek kijken. Als het klote is, is het klote. En vervolgens laat je je verrassen met wat er komt”. En zo simpel is het.

welke verhalen verzint jouw verstand?

Zo ingewikkeld is het ook. Het is precies wat wij mensen zo lastig vinden om te doen.  Het is precies de last die de meeste van mijn cliënten ervaren. En zou het niet heerlijk zijn als je dat leert, omgaan met onzekerheid. Emoties hun gang laten gaan. Stoppen met jezelf verhalen vertellen die op niets gebaseerd zijn? Het begint met het herkennen van die verhalen die jij jezelf vertelt. Over de situatie waar je nu in zit.

Welk verhaal vertelt jouw verstand?  Schrijf het eens op. En bekijk het eens van een afstandje.